Ναυτία της γης

Προβλήματα

Δεν τελειώνει ποτέ. Τα προβλήματα δεν με αφήνουν σχεδόν ποτέ ήσυχο, με κυνηγούν όλη τη μέρα, απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ, απ’ την ανατολή μέχρι τη δύση. Αυτό συμβαίνει εδώ και πολύ καιρό, απόψε όμως είναι αλλιώς. Τώρα με κυνηγούν και στα όνειρά μου.
Εδώ και μερικές μέρες, πέφτω για ύπνο πολύ αργά, όχι από επιλογή, αλλά επειδή η ζέστη σ’ αυτή την πόλη είναι αφόρητη. Η θερμότητα αχρηστεύει το σώμα και το μυαλό μου: όλα μοιάζουν πιο αργά, κάθε λεπτό διαρκεί πιο πολύ, κάθε κίνηση είναι πιο βαριά. Ένας ακόμα καύσωνας στο Παρίσι, ένας καύσωνας απ’ αυτούς που ήταν εντελώς ασυνήθιστοι, αλλά έχουν πλέον αρχίσει να μοιάζουν φυσιολογικοί ή τουλάχιστον έχουμε εξοικειω­θεί μαζί τους. Η ζέστη με εξαντλεί. Είμαι κουρα­σμένος και νυστάζω, αλλά μόλις κλείνω τα μάτια νιώθω την καρδιά μου να χτυπάει πιο γρήγορα. Αισθάνομαι ένα μυρ­­μήγκιασμα στα χέρια και στα δάχτυλα, το στήθος μου σφίγγεται και ο λαιμός μου κλείνει. Δεν είμαι σίγου­­ρος αν προηγείται το αίσθημα ή η σκέψη, όμως το ξέρω καλά: τα προβλήματα με πρόφτασαν. Το αεράκι που υποτίθεται ότι θα με ηρεμούσε είναι αυτό που χτύπησε το καμπανάκι του κινδύνου. Ο ανεμιστήρας, χωρίς τον οποίο είναι αδύνατον να κοιμηθώ, αυξάνει θεαματικά την κατανάλωση ενέργειας, εκπέμποντας κι άλλο διοξεί­διο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να κάνει ακόμη περισσότερη ζέστη. Για να δροσίσω το σώμα μου, πρέπει να καταβληθεί ένα τίμημα: ένα τίμημα που κατά πάσα πιθανότητα το πληρώνει πρώτα και πιο βίαια κάποιος άλλος, μάλλον κάπου στον Παγκόσμιο Νότο.
Γυρίζω ανάσκελα και κοιτάζω μέσα από το μικρό άνοιγμα στις κουρτίνες μου. Πώς τα βγάζει πέρα το ζευγάρι που μένει απέναντι, κάτω από τη μεταλλική στέγη; Το διαμέρισμά τους είναι μικρό, μικρότερο κι απ’ το δικό μου, έχει μόνο ένα παράθυρο, κι έτσι είναι σχεδόν αδύνατον να κυκλοφορήσει ο αέρας· αμφιβάλλω αν έχουν κλιματισμό. Πρέπει να είναι αποπνικτικά εκεί μέσα.
Απ’ ό,τι φαίνεται η Ανθρωπόκαινος δεν είναι και πο­­λύ ωραίο μέρος για ύπνο. Αν και είμαι εξαντλημένος, νομίζω πως το καλύτερο που έχω να κάνω είναι να κάτσω να δου­­λέψω όπως κάνω πάντα όταν δεν με πιάνει ύπνος, αλλά κα­­θώς γυρίζω κι ετοιμάζομαι να σηκωθώ, θυμάμαι πως κι αυτό το κομμάτι της ζωής μου έχει πιαστεί στο δόκανο. Χθες το πρωί συνειδητοποίησα ότι αυτό που πάντα ήθελα –να δω το όνομά μου στο εξώφυλλο ενός βιβλίου σε κάποιο βιβλιοπωλείο του Παρισιού– με στέλνει εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά και βυθίζει τα πόδια μου κατευθείαν μέσα σε κάποιο αρχαίο δάσος, συμβάλλοντας στην αποψίλωσή του. Κάθε λέξη που τυπώνεται στο χαρτί με το μαύρο μελάνι που έχει μεταφερθεί από κάπου πολύ μακριά απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα πτητικές οργανικές ενώσεις. Με κάθε σελίδα του βιβλίου που γράφω βυθίζομαι ακόμη πιο βαθιά στα προβλήματα· ελάχιστα ίσως, αλλά αρκετά ώστε να συμμετέχω ενεργά στο ξέσπασμα μιας πλανητικής κρίσης.
Σειρήνες δυναμώνουν κι έπειτα χάνονται, καθώς ένα ασθενοφόρο τρέχει έξω στο δρόμο. Έχω πια ξυπνή­σει για τα καλά. Ανακάθομαι στο κρεβάτι, με τα χέρια σφιγμένα ανάμεσα στα πόδια μου, μου φαίνεται πως η μόνη σταθερή δομή που έχει απομείνει είναι ο τοίχος που στηρίζει την πλάτη μου. Δεν έχω πια καμία αίσθη­­­­­­ση κατεύθυνσης ή προσανατολισμού: πίσω μου, μπροστά μου, πλάι μου, ψηλά στον ουρανό και κάτω από τα πόδια μου, δεν βλέπω παρά σημάδια αυτού του χάους. Όπου και να στρέψω το βλέμμα ή να εστιάσω τη φαντασία μου, αναγνωρίζω τα ανησυχητικά ίχνη της ίδιας μου της ύπαρξης, τα έργα και τις ενέργειές της. Το βλέμμα μου θολώνει μέσα στο σκοτάδι κι αρχίζω να νιώθω δύσπνοια. Τα προβλήματα με ακολουθούν σε κάθε μου βήμα· ή μάλλον, χειρότερα, είναι κάθε μου βή­­μα. Πώς μπορώ να ελπίζω σε κάτι, όταν κάθε στοιχείο της σκέψης μου μου υπενθυμίζει τα στοιχεία της ζωής που εγώ ο ίδιος διαταράσσω; Πώς μπορώ να ονειρεύο­μαι τις νύχτες, όταν οι τελευταίες μου σκέψεις είναι ένας ηθικός ίλιγγος για το κόστος που έχει ο ύπνος μου; Πώς μπορώ να ονειρεύομαι τη μέρα, όταν αυτό που με ξυπνάει το πρωί με εμπλέκει ακόμη περισσότερο στην καταστροφή;
Τα ερωτήματα είναι επίμονα. Με ακολουθούν κάθε πρωί όσο διαβάζω την εφημερίδα και μαθαίνω για μια ακόμη εκδήλωση της κλιματικής αλλαγής. Σήμερα το απόγευμα μπορεί στο Παρίσι να είχε 43 βαθμούς, αλλά στην Καλιφόρνια είχε 54. Στην Κεντρική Ευρώπη εκατοντάδες άνθρωποι πνίγηκαν στις πλημμύρες, ενώ στην Ινδονησία υπάρχουν ακόμη δεκάδες αγνοούμενοι από τον κυκλώνα που χτύπησε την περιοχή πριν μερικούς μήνες. Τα προβλήματα γεμίζουν ένα ένα το καλάθι μου όταν ψωνίζω στο σουπερμάρκετ, κάθε προϊόν συσκευασμένο με πλαστικό που θα καταλήξει κάπου στον ωκεανό. Σταμάτησα να τρώω κρέας, αλλά τα αβοκάντο και η κινόα με τα οποία το αντικατέστησα προκαλούν υποβάθμιση του εδάφους και λειψυδρία στα μέρη όπου καλλιεργούνται. Ο καφές που πίνω κάθε πρωί για να ξυπνήσω καταστρέφει το χώμα και συμβάλλει στην απόθεση αποβλήτων και ρύπανσης σε μακρινά ποτάμια. Τα προβλήματα πέφτουν σαν χείμαρρος στους ώμους μου όταν κάνω ντουζ, αφού κάθε λεπτό που περνάω κάτω από το νερό απελευθερώνεται ακόμη περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Και μόλις βγω και στεγνώσω, καινούργια προβλήματα συσσωρεύονται με κάθε ρούχο που φοράω, με κάθε προϊόν μιας βιομηχανίας που είναι υπεύθυνη για ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου παγκοσμίως. Τα ζητήματα αυτά δεν καταπίνονται, δεν ξεπλένονται, δεν καλύπτονται. Κάθε μέρα μαθαίνω πως μία ακόμη πτυχή της ζωής μου διασυνδέεται με τα προβλήματα αυτά, και αντιλαμβάνομαι πως η ίδια μου η ύπαρξη μέσα στον κόσμο με εμπλέκει βαθιά στην καταστροφή. Κάθε μέρα συνειδητοποιώ πως το πρόβλημα είμαι εγώ.