Προσφορά!

Είμαι το τέρας που σας μιλά

του Πωλ Μπ. Πρεθιάδο

Μετάφραση: Αναστασία Μελία Ελευθερίου

,

Τον Νοέμβριο του 2019 ο Πωλ Μπ. Πρεθιάδο μιλά μπροστά σε 3.500 ψυχαναλυτές στο ετήσιο συνέδριο της Σχολής του φροϋδικού αιτίου στο Παρίσι. Στέκεται απέναντι στο επάγγελμα που τον αντιμετωπίζει ως ένα ψυχικά άρρωστο άτομο το οποίο πάσχει από δυσφορία φύλου και ξεκινά την ομιλία του αντλώντας έμπνευση από την Αναφορά σε μια Ακαδημία του Κάφκα, στην οποία ένας πίθηκος εξηγεί σε ένα επιστημονικό συνέδριο πώς, για να επιβιώσει στην ανθρώπινη κοινωνία, αναγκάστηκε να κλειστεί στο κλουβί της ανθρώπινης υποκειμενικότητας, να βυθιστεί στη θλίψη και τον αλκοολισμό.
Μιλώντας από το δικό του «μεταλλαγμένο» κλουβί, ο Πρεθιάδο επιχειρεί να δείξει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή κατά την οποία αλλάζει το επιστημολογικό παράδειγμα της έμφυλης διαφοράς και επομένως τα επιστημονικά εργαλεία και οι θεμελιώδεις έννοιες της ψυχανάλυσης βρίσκονται σε βαθιά κρίση. Η κρίση αυτή αποκαλύπτει την ιστορικότητα και άρα τη σχετικότητα των ψυχαναλυτικών εννοιών, καθώς και τις βαθιές σχέσεις τους με την πατριαρχία και την αποικιοκρατία. Ο Πρεθιάδο καλεί σε έναν ριζικό μετασχηματισμό των ψυχιατρικών και ψυχαναλυτικών ­λόγων και πρακτικών, υποστηρίζοντας μια νέα επιστημολογία που θα αποδέχεται την πολλαπλότητα των σωμάτων χωρίς να τα ανάγει στην αποκλειστικά ετεροφυλοφιλική αναπαραγωγική τους ικανότητα, και χωρίς να νομιμοποιεί την ετεροπατριαρχική και αποικιοκρατική βία.

Εκκαθάριση

ο συγγραφέας

Πρεθιάδο Πωλ Μπ.

Ο Πωλ Μπ. Πρεθιάδο, φιλόσοφος, συγγραφέας και εικαστικός επιμελητής, γεννήθηκε το 1970 στο Μπούργκος της Ισπανίας ως Μπεατρίς Πρεθιάδο. Σπούδασε φιλοσοφία στο New School της Νέας Υόρκης, όπου συνδέθηκε με τον Ζακ Ντερριντά και την Άγκνες Χέλλερ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους στοχαστές στο πεδίο του φύλου και του σώματος. Αρθρογραφεί τακτικά σε γαλλικές και ξένες εφημερίδες και περιοδικά, ενώ τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε όλο τον κόσμο (Manifeste contrasexuel, 2011. Testo-junkie: sexe, drogue et biopolitique, 2008. Pornotopie, 2011. Un appartement sur Uranus, 2019). Έχει διδάξει στο Paris VIII, στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Princeton και ήταν ο επιμελητής της έκθεσης documenta14 στο Κάσσελ και την Αθήνα.  Αυτοπροσδιοριζόταν ως γυναίκα μέχρι το 2014, που ανακοίνωσε ότι ξεκινάει τη φυλομετάβαση και άλλαξε το όνομά του σε Πωλ.

Επισκεφθείτε τη σελίδα του συγγραφέα

Ε λοιπόν, μιας και σε αυτό το τσίρκο του δυαδικού ετεροπατριαρχικού καθεστώτος, οι γυναίκες έχουν εναλλάξ το ρόλο της «ωραίας» και το ρόλο του «θύματος», και μιας και δεν ήμουν ούτε ένιωθα ικανός να γίνω τίποτα από τα δύο, αποφάσισα να πάψω να είμαι γυναίκα. Γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει η αποποίηση της θηλυκότητας μια θεμελιώδης στρατηγική του φεμινισμού; Αυτός ο θαυμάσιος συνειρμός ιδεών, σαφής και μεγαλειώ­δης, πρέπει να εκκολάφθηκε σε κάποια γωνιά της μήτρας μου, μιας και όπως λένε το μοναδικό δημιουργικό μέρος μιας γυναίκας είναι η μήτρα της. Από την εξεγερμένη και μη αναπαραγωγική μήτρα μου πρέπει να γεννήθηκαν λοιπόν όλες οι άλλες στρατηγικές: η οργή, που με έκανε να πε­ρι­φρο­­νώ τη νόρμα, η απόλαυση της ανυπακοής… Όπως ακριβώς τα παιδιά επαναλαμβάνουν δίχως σταματημό τις κινήσεις που τους προκαλούν απόλαυση και που τους επιτρέπουν να μάθουν, έτσι επαναλάμβανα κι εγώ τις κινήσεις που διαρρηγνύουν τη νόρμα ώστε να βρω μια διαφυγή.
Δεν επιθυμούσα σε καμία περίπτωση να γίνω ένας άντρας σαν όλους τους άλλους άντρες. Η βία και η πολιτική αλαζονεία τους δεν μου ασκούσαν ποτέ καμία γοητεία. Δεν είχα καμία όρεξη να γίνω αυτό που τα τέκνα της λευκής μπουρζουα­ζίας ονομάζουν φυσιολογικό και υγιές άτομο. Ήθε­­­­­­λα μονάχα μια διαφυγή: οποιαδήποτε. Για να προχωρήσω, για να γλιτώσω από αυτή την παρωδία της έμφυλης διαφοράς, για να μη με σταματή­σουν με τα χέρια ψηλά, στριμωγμένο μέσα στα όρια ­αυτής της ταξινομίας. Κάπως έτσι άρχισα να κάνω ενέσεις τεστοστερόνης, περιτριγυρισμένος από μια ομάδα φίλων που έψαχνε επίσης μια δια­φυγή. Κάπως έτσι, αυτό που εσείς ονομάζετε «γυναικεία κατάσταση» δραπέτευσε από μέσα μου με τεράστια ταχύτητα, φέρνοντας τα πάνω κάτω, πηγαίνοντάς με πιο μακριά απ’ όσο θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ. Επαναλαμβάνω: έψαχνα την πόρτα της εξόδου.
Φοβάμαι ότι ίσως δεν είναι κατανοητό αυτό που εννοώ με τον όρο «έξοδος». Χρησιμοποιώ τη ­λέ­­­ξη με την πιο σαφή και κοινή της έννοια. Αποφεύγω με προσοχή τη λέξη ελευθερία, προτιμώ να μιλώ για έξοδο από το καθεστώς της έμφυλης διαφοράς, πράγμα που δεν σημαίνει ότι γίνεται κανείς άμεσα και ελεύθερος. Σε ό,τι με αφορά, δεν γνώρισα την ελευθερία ούτε όταν ήμουν παιδί στην Ισπανία του Φράνκο, ούτε αργότερα όταν ήμουν λεσβία στη Νέα Υόρκη και δεν τη γνωρίζω ούτε τώρα που είμαι, όπως λέγεται, ένας διεμφυλικός άντρας.
[…] Η ιατρική και ο νόμος του δυαδισμού του φύλου αναπαριστούν τη διεργασία της διεμφυλικό­­τη­τας ως ένα απότομο και επικίνδυνο μονοπάτι, ως μια οριστική και μη αναστρέ­ψιμη μετάλλαξη που μπορεί να επιτευχθεί μονάχα μέσα σε ακραίες συνθήκες, έτσι ώστε λίγα άτομα, όσο λιγότερα γίνεται, να μπορούν να την ακολουθήσουν. Ωσ­τόσο θα έλεγα ότι αυτός­ ο δρόμος είναι ευκολότερος και πιο ευχάριστος από τις περισσότερες εμπειρίες που παρουσιάζονται ως υποχρεωτικές και επιθυμητές από τον κυρίαρχο λόγο, και που έχουν νομιμοποιηθεί από τους ιατρικούς και νομικούς θεσμούς. Η μετάβαση φύλου είναι καθ’ εαυτήν μια διεργασία ευκολότερη από το να πηγαίνει κανείς στο σχολείο κάθε μέρα, την ίδια ώρα, για μεγάλο μέ­­ρος της παιδικής του ηλικίας και της ­εφηβείας­­ του, ευκολότερη από έναν μονογαμικό γάμο χωρίς απιστίες, ευκολότερη από την ­εγκυμοσύνη και τη γέννα, ευκολότερη από τη δημιουργία οικογένειας, ευκολότερη από το να βρει κανείς μια ικανοποιητική μόνιμη δουλειά, ευκολότερη από την ευτυχία σε μια κατα­να­­­λωτική κοινωνία, ευκολότερη από τα γεράματα και τον εγκλεισμό σε γηροκομείο. Θα έλεγα ακόμα­ πως, αντίθετα ­­απ’ ό,τι θέλουμε να πιστεύουμε, η διεργασία μετάλλαξης που συνοδεύει τη δι­εμ­φυλικότητα είναι ένα από τα ομορφότερα και πιο ευχάριστα πράγματα που έχω κάνει στη ζωή μου. Οτιδήποτε φρικτό και τρομακτικό σχετίζεται με τη διεμφυλικότητα δεν αφορά τη διεργασία της μετάβασης καθ’ εαυτήν, αλλά τον τρόπο με τον οποίο τα σύνορα ανάμεσα στα φύλα τιμωρούν και απειλούν να εξοντώσουν οποιονδήποτε επιχειρήσει να τα διασχίσει. Δεν ­­είναι η διεμφυλικότητα τρομακτική κι επικίνδυνη, αλλά το καθεστώς της έμφυλης διαφοράς.